رمان دكتر ژيواگو شكست درخشان پاسترناك بود. مي‌توان گفت باريس پاسترناك تقريباً در تمام زندگي خود دكتر ژيواگو را مي‌نوشته. ايدۀ خلق رمان هم‌زمان با اولين اشعار شاعر در ۱۹۱۲ به ذهنش خطور كرد. او چندبار براي خلق اثري منثور تلاش كرد، مثلاً كودكي لووِرس و اسپكتورسكي در واقع سياه‌مشق‌هاي او براي نوشتن رماني بودند كه هميشه در ذهن داشت. پاسترناك كمال‌گرا زماني شيفتۀ موسيقي بود و براي فراگيري آن از هيچ تلاشي فروگذار نكرد در نهايت به اين نتيجه رسيد كه گوش موسيقايي خوبي ندارد و نمي‌تواند در اين زمينه به كمال مطلوب برسد. دوستانش مي‌گفتند باريس هرگز به حد وسط و ميان‌مايه‌بودن رضايت نمي‌داد. در زمستان ۱۹۴۵ شاعر بار ديگر نوشتن دكتر ژيواگو را از سر گرفت. هدف او خلق متني جامع بود، كه تجسم همۀ تجربيات زندگي و ديدگاه‌هاي او باشد. پاسترناك براي اين كار از دورۀ كوتاه پس از جنگ بزرگ داخلي (۱۹۴۰-۱۹۴۵) الهام گرفت، زماني كه به نظر مي‌رسيد زندگي مردم شوروي پس از پيروزي در جنگ ديگر نمي‌تواند مانند گذشته باشد.