مثنوي به واقع دانشنامه‌اي است ايراني – اسلامي. ابعاد علمي، فلسفي، كلامي، عرفاني و ادبي آن براي پژوهشگران در گستره‌هاي علمي، اجتماعي، علوم طبيعي، كلام، فلسفة اسلامي، فقه، عرفان، تصوف و … بسيار درخور تأمل است. از اين رو، پژوهش حاضر، افزون بر عرفان و تصوف اسلامي و زبان و ادبيات فارسي، در شاخه‌هاي ديگر علوم در مثنوي نيز كاربرد دارد.
در اين پژوهش كه ابعاد گوناگون انديشه هاي مولانا را در اختيار پژوهندگان قرار مي‌دهد بالغ بر 2000 مدخل شناسايي و در برابر هر مدخل سخنان مولانا به ترتيب سرايش آمده است. ارجاع ابيات به‌گونه‌اي است كه پژوهشگر مي‌تواند به همين اثر استناد يا به مثنوي، تصحيح نيكلسون، مراجعه كند. افزون بر مدخلها، كلية قصه‌هاي مرتبط با موضوع نيز استخراج و تلخيص شده و به ترتيب در بخش پاياني كتاب آمده است.
از ديگر ويژگيهاي اين اثر عبارت‌اند مي‌توان به امكان دستيابي به فهرستي جامع از موضوعات، بي‌نيازي پژوهشگران از فهرستها و كشف‌المطالبهاي مثنوي؛ امكان بررسي تحولات فكري و ذهني مولانا در موضوعات مشخص؛ امكان تفسير مثنوي با مثنوي؛ امكان طراحي و اجراي پژوهشهاي بنيادي و كاربردي دربارة مثنوي و افكار مولانا؛ امكان تحقيق دربارة فرهنگ و تمدن ايراني – اسلامي و نيز مطالعات انسان‌شناسي و جامعه‌شناسي ادبيات؛ راهنمايي دانشمندان، پژوهشگران و دانشجويان در موضوعات بنيادي مثنوي اشاره كرد.