تنبيه‌الأمة و مؤلف ارجمندش نماد مكتبي فقهي ـ سياسي شد كه بيان ديني از آزادي و دموكراسي در مذهب شيعه فراهم مي‌كرد و يا حداقل مقدمات چنين مهمي را تدارك مي‌ديد. به همين دليل است كه تنبيه‌الأمة در مركز مناقشات معاصر ما، درباره‌ي استبداد و مردم‌سالاري از يك‌سو، و نوگرايي مذهبي و سكولار از سوي ديگر نشسته و در اين چهار سوق، همزمان مورد توجه علاقمندان به مذهب، سياست، تاريخ و مليت قرار گرفت و «جاذبه و دافعه‌ي» پردامنه‌اي برانگيخت.
بحران انديشه و سياست در ايران معاصر، و اهتمام و توسعه‌ي علوم انساني در سطوح آموزش عالي، موجب اقبال روزافزون به تاريخ انديشه‌ي سياسي معاصر گرديد و باز هم تنبيه‌الأمة نائيني اهميت مضاعفي از ديدگاه رابطه‌ي دين و دموكراسي پيدا كرد. اما ادبيات كتاب نائيني چنان فشرده و دشوار است كه خواننده و پژوهشگر امروز را با مشكلات جدي مواجه مي‌كند.
در اين كتاب مؤلف كوشيده است با توضيح واژگان در كنار متن و شرح و تحشيه‌ي تنبيه‌الأمة انديشه‌ي مكنون در آن را بازنمايد و امكانات و تنگناهاي اين اثر مهم را در راستاي رابطه‌ي دين و دموكراسي، و به‌طور كلي، دين و دولت مدرن آشكار سازد.