حاجي ميرزا محمد معصوم نعمت‌الهي شيرازي، سياح و تذكره‌نويس معروف، متخلص به معصوم و ملقب به لقب حكومتي نايب‌الصدر و لقب طريقتي معصوم‌علي شده است. در 14 ربيع‌الاول 1270 ق در شيراز به دنيا آمد. آنچه در اين كتاب مي‌خوانيد، شرح دو سفر ميرزامعصوم نايب‌الصدر شيرازي به گيلان است كه بار اول به قصد عبور و جهت تشرف به حج در شوال 1305 ق صورت پذيرفته و بار دوم به قصد سياحت در گيلان در سال 1314 ق انجام شده است.