توضیحات درباره کتاب
به جرئت ميتوان گفت كتاب مفهوم قانون مهمترين اثر، در زمينهي فلسفهي حقوق به زبان انگليسي، در سدهي بيستم بوده است. اين كتاب، چند سال پس از انتشار، فهم فلسفهي حقوق و شيوهي تدريس آن را در دنياي انگليسي و غيرانگليسي زبان دگرگون ساخت. اين تأثير شگرف موجب شد كه دربارهي كتاب و آموزههايش مطالب بسياري، نهتنها در زمينهي نظريه حقوقي بلكه همچنين در حوزهي فلسفه اخلاق و فلسفه سياسي، منتشر شوند. در نيم سدهي گذشته، نظريهي حقوقي پروفسور هارت به كانون توجه در فلسفهي حقوق تبديل شده است. پس از انتشار اين اثر، نظريات جدياي كه در مراكز مهم آموزشي و پژوهشي حقوق، در سطح جهان، مطرح شدهاند، صرفاً گامي در جهت بهبود يا نقد نظريه اثباتگرايي هارت بودهاند.
در اين كتاب، پس از نقد نظريه فرمان، قانون بهمثابه اتحاد قواعد اولي و ثانوي معرفي ميشود. اما اين قواعد بافتي باز دارند و، از اين رو، «تقنين قضايي» بهاي تنظيم قاعدهمند حيات اجتماعي توصيف ميشود. برداشت قاعدهمند از قانون در مقابل دو گرايش افراطيِ نظري، يعني شكلگرايي و قاعدهشكاكي، قرار دارد كه بايد شرح داده و نقد شوند. پروفسور هارت، پس از اين شرح و نقد، به بحث از نسبت ميان قانون، از يك سو، و اخلاق و عدالت، از سوي ديگر ميپردازد و، باريكبينانه، نكتههايي ژرف در اين خصوص پيش مينهد. نشاندادن خلط ميان دو نوع قانون طبيعي، و نيز ترسيم محتواي حداقلي حقوق طبيعي، كه در حقيقت محدوديتهاي طبيعي همه نظامهاي هنجارياند، نمايانگر موضع نظري او در برابر حقوق طبيعي هستند. هارت در فصل آخر كتاب، از حقوق بينالملل بهمثابه مصداقي خاص از نظام حقوقي دفاع ميكند.