در اين كتاب كه براي دانشجويان رشته‌ي تاريخ در مقطع كارشناسي تدوين شده، نخست، اوضاع جغرافيايي، اقتصادي، و اجتماعي شهر "ديلم" و چگونگي ورود اسلام به اين سرزمين، بررسي شده و حكومت‌هاي محلي آن معرفي مي‌گردد. سپس حكومت‌هاي "آل زيار" ـ كه از نظر اعتقاد و وابستگي به فرهنگ و ادب ايران در جايگاه ويژه‌اي قرار دارد ـ به طور مختصر معرفي مي‌گردد. هم چنين تاريخ سياسي "آل بويه" در سه مرحله‌ي شكل‌گيري و دست‌يابي به قدرت، اعتلا، و سرانجام انحطاط آنان بررسي مي‌شود. وضع خلفاي عباسي در اين دوره و رابطه‌ي خاندان بويه با آنان ـ كه در حقيقت دوران ضعف خلافت عباسي و تسلط حكومتي ايراني و شيعه مذهب بر آنان است ـ بازگو مي‌گردد. افزون بر اين، تشكيلات اداري، فرهنگ و تمدن، و اقتصاد دوره‌ي "آل بويه" بررسي شده و رهاوردهاي سياسي، نظامي، ديواني، علم و ادب، مذهب، و اقتصاد اين دوره بيان مي‌شود. در كتاب عنوان شده است: "ديلميان از ديرباز در تاريخ ايران به علت برخورداري از شجاعت و مهارت‌هاي جنگي سرآمد بودند. آنان در قرن سوم و چهارم هجري توانستند بر مسند قدرت حكومتي ايران و اسلام دست يابند. كارآمدي آنان در بخش‌ نظام، موجب تسلط بر قلمرو وسيعي گرديد. حكومت آنان، حكومت آل بويه، نقطه‌ي عطف سياسي در روابط ايران و بغداد محسوب مي‌شود... آل بويه در تاريخ ايران دوره‌ي اسلامي از چند لحاظ حائز اهميت است. تلاش آنان در جهت بازيابي فرهنگ ايراني و اشاعه‌ي هويت فرهنگي ايرانيان، امتياز خاص آل بويه بود... سرزمين ديلم به لحاظ صعب‌العبور بودن و آب و هواي خاص در مقايسه با ديگر مناطق ايران، كم‌تر دستخوش تهاجم بيگانگان و تغيير و تحول قرار گرفت و به همين علت از نظر حفظ آداب و رسوم و فرهنگ ايراني بكرتر از ديگر مناطق بود.... آن‌ها در صدد تلفيق مليت ايراني با ديانت اسلامي، از نوع شيعي، بودند.... حضور انديشمندان و بزرگان علم و ادب در تصدي امور حكومتي، فارغ از وابستگي نسبي و مذهبي، از رهاوردهاي ديگر اين خاندان است كه نشانه‌ي تساهل و تسامح مذهبي آل بويه و عامل رشد و گسترش انديشه‌هاي فعال و خلاق بود".