گيلان در آغاز ورود اسلام به ايران، يکي از مراکز مهم انديشة اسلامي بود و با توجه به موقعيت جغرافيايي و پيشينة تاريخي و فرهنگي خود،‌ ضمن پذيرش دين اسلام، محل رشد و گسترش پايه‌هاي نخستين تشيع، در ايران شد. در جلد ۲۶ از مجموعة «دانشنامة فرهنگ و تمدن گيلان»، به چگونگي گسترش اسلام در گيلان پرداخته مي‌شود و آرا و عقايد انديشه‌ورزان علوي، تا دورة‌ صفويه، مورد مطالعه قرار مي‌گيرد. هم‌چنين، چگونگي سير تحول اين انديشه و آميختن آن با تحولات اجتماعي ـ سياسي منطقه تا پايان جنبش جنگل را نيز پيگيري مي‌کند.