عشق در كل جهان جاري و ساري است و در واقع؛ عشق سبب خلقت جهان است و موجودات از موهبت آن در حركت و پويايي هستند. جهان بدون عشق، فسرده و بي‌حركت است. عشق تمام اجزاي هستي را به يك‌ديگر پيوند مي‌دهد و در واقع گردش آسمان و زمين از جنبه‌ي عشق است. عشق دوسويه و دوجانبه است اما تاثير عشق در عاشق و معشوق متفاوت است. عاشق از بند منيت رها مي‌گردد، در صفات خويش مي‌ميرد و به عشق حق زنده مي‌شود. عاشق از فنا شدن هراسي ندارد. عشق قابل وصف و بيان نيست، در توصيفش بايد گفت: "آفتاب آمد، دليل آفتاب". از ميان شاعران و بزرگان ادب فارسي، شايد به جرات بتوان گفت مولانا بيش از ديگران در اين وادي سخن رانده و در وصف عشق و با عشق سروده است. اين مجموعه، ابياتي از شش دفتر مثنوي و غزلياتي از ديوان شمس را دربردارد كه مفهوم عشق در آن‌ها بيان شده است.