-

یادداشت علی‌اشرف صادقی درباره محمد دبیرسیاقی



تاريخ انتشار:18/07/1397


خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)-علی‌اشرف صادقی: دکترمحمد دبیرسیاقی پژوهشگر و محقق ادبیات فارسی در ١٢٩٨ در قزوین متولد شد. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در همان شهر به پایان رساند. در سال ١٣١٨ وارد دانشگاه تهران شد و دوره لیسانس را در همان‌جا گذراند، سپس وارد دوره دکتری ادبیات فارسی شد. ملک‌الشعرای بهار، بدیع‌الزمان فروزانفر، جلال همایی، سعید نفیسی، علی اصغر حکمت و ابراهیم پورداود از استادان او بودند. در ١٣٢۵ به عضویت انجمن ایرانشناسی که ابراهیم پورداود تأسیس کرده بود درآمد. در همین سال سفرنامه ناصرخسرو را براساس چاپ برلن و با تصحیحات جدید منتشر کرد. در ١٣٢۶ رساله دکتری خود را که تصحیح دیوان منوچهری بود و زیر نظر فروزانفر تهیه شده بود به چاپ رساند. در همین سال دو متن دیگر را نیز منتشر کرد، یکی تصحیح مجدد لغت فرس اسدی که پاول هورن آلمانی قبلا آن را چاپ کرده بود و دیگر بخش مربوط به ایران از نزهت‌القلوب حمدالله مستوفی که گای لسترنج انگلیسی آن را در لندن به طبع رسانده بود.                  علی‌اشرف صادقی   دبیر سیاقی بعد از اتمام تحصیلات خود به استخدام وزارت دارایی درآمده بود و تا بازنشستگی نیز در همان‌جا خدمت می‌کرد. کتابی هم درباره مالیات‌ها تألیف کرده بود ، اما بعد از ظهرها و در روزهای تعطیلی با علامه علی اکبر دهخدا در تألیف لغتنامه همکاری می کرد. دهخدا در ١٣٣۴ درگذشت در حالی که قسمت اعظم لغتنامه هنوز تألیف نشده بود و مواد خام آن روی برگه‌های کاغذی یا فیش نوشته شده بود. سرپرستی لغت نامه به عهدۀ وصی و جانشین دهخدا، دکتر محمد معین گذاشته شد. معین از تعدادی از فضلا برای همکاری در تألیف و تدوین لغتنامه دعوت به عمل آورد که یکی از آنان دبیرسیاقی بود. دبیرسیاقی نه تنها چندین مجلد از لغتنامه را تهیه و تألیف کرد بلکه جزو هیئت مقابله لغتنامه نیز بود. دیگران که کم تجربه‌تر بودند مطالب لغتنامه را با او و نیز محمدپروین گنابادی و دکتر جعفر شهیدی مقابله می‌کردند و این سه تن در حقیقت مطالب آنان را ویرایش می کردند.   پس از بیماری دکتر معین در ١٣۴۶ و مرگ او در ١٣۵٠ دکتر شهیدی سرپرست مؤسسۀ لغت نامه شد. دبیر سیاقی در این زمان کماکان به همکاری خود با لغت نامه ادامه داد. پس از اتمام تألیف لغت نامه اولیای مؤسسه به فکر تهیۀ فرهنگ بهتر وروشمندتری از لغت نامه افتادند که حتی المقدور از اشکالات لغت نامه خالی باشد. این فرهنگ که نام آن لغت نامۀ فارسی است و تا کنون چند جزوه آن تا اواسط حرف ب چاپ شده تألیف چند نفر است که یکی از آنان دکتر دبیر سیاقی است. وی به تنهایی چند جزوه از آن را تألیف کرده است. همکاری دکتر دبیرسیاقی تا چند سال پیش که وی به عنوان اعتراض به منصوب شدن شخصی به سرپرستی مؤسسه که اهل ادبیات و لغت نبود همکاری خود را با آنجا قطع کرد و به قزوین مهاجرت نمود.   دکتر دبیرسیاقی در جنب این کارهای تحقیقی به تدریس در بعضی دانشگاه‌های کشور نیز می‌پرداخت. علاوه بر آن مدتی در کشور چین و مصر به تدریس زبان و ادبیات فارسی مشغول بود. غیر از کتاب‌هایی که در بالا به آنها اشاره شد وی چند متن دیگر را نیز تصحیح و چاپ کرده است که مهمترین آنها به این شرح است:   ١. دیوان عنصری، ٢.دیوان فرخی،٣.دیوان لامعی،۴.فرهنگ مجمع الفرس سروری کاشانی،۵.کلیات شاه داعی شیرازی،۶.شانزده رسالۀ شاه داعی،٧.فرهنگ آنندراج،٨.فرهنگ غیاث اللغات به ضمیمۀ فرهنگ چراغ هدایت،٩.شاهنامۀ فردوسی،١٠.خلاصةالاشعار تقی الدین کاشی،بخش شعرای قزوین،١١٠سفرنامۀ خوزستان نجم الملک،١٢.زراتشت نامه،١٢.تذکرة الملوک.    کتاب‌های زیر نیز تألیف یا گردآوردۀ اوست: ١.گنج بازیافته،٢.اشعار دقیقی،٣.جلال الدین خوارزمشاه،۴.فهرست الفبایی لغات فارسی السامی فی الاسامی ابوالفضل میدانی،۵.شاهنامه به نثر،۶.کشف الآیات قرآن،٧.کشف الابیات شاهنامه،٨.پیشاهنگان شعر فارسی.

تعداد مشاهده:0