در نمايش‌نامة بازرس، «گوگول» با استفاده از موضوعي به نسبت ساده، نمايندگان ادارات مختلف يك شهر را گردهم آورده و كاستي‌هاي اخلاقي آنان را نشان مي‌دهد. خبر آمدن يك بازرس به شهري دورافتاده، شهردار را به هراس مي‌اندازد و او با جمع كردن مسئولان ادارات مختلف مي‌كوشد تا سروشكلي به اوضاع نابسامان شهر دهد و براي پنهان كردن نابساماني‌ها و تخلفات خود و هم‌قطارانش تدبيري بينديشد. از سوي ديگر مردم شهر نيز با خبردار شدن از آمدن بازرس، به صرافت مي‌افتند تا به هر وسيله اعتراض و دادخواهي خود را از شهردار به گوش بازرس برسانند. اين نمايش‌نامه در پنج پرده و با حضور شخصيت‌هايي نظير شهردار، قاضي، ملاكان شهر، كارمندان بازنشسته، رئيس‌پليس و خدمتكار شهردار قابل اجرا است.