در اين كتاب، به تاريخِ سكونت و فعّاليت انسان در محدوه‌اي كه امروز «گيلان» ناميده مي‌شود، از زمان پيدايش تاريخ تا سال 1001 هـ.ق، يعني زماني كه گيلان براي نخستين بار در زمان شاه عباس اول جزئي از حكومت مركزي ايران شد، پرداخته شده است. كتاب حاضر به نوعي، تاريخِ دورانِ جدايي گزينيِ گيلان از حكومت مركزي ايران نيز محسوب مي‌شود. دوراني كه در بخش مهمي از آن، ساكنان اين سرزمين در حكومت‌هاي محلي خان سالار و پراكنده، با استقلال زندگي اقتصادي، اجتماعي و سياسي خويش را سامان داده بودند. در اين كتاب روندي پي گرفته شده تا خواننده بتواند به دور از داستان‌گويي‌هاي معمول در عرصه‌ي تاريخ‌نويسيِ سنّتي، مسير و منظره‌‌ي تاريخي گيلان را بر پايه‌ي «تز»‌هايي مشخص، از عصر سنگ تا سال 1001 هـ.ق به تماشا بنشيند.