كتاب حاضر جلد ۴۵ از مجموعة «دانشنامة فرهنگ و تمدن گيلان» است كه در آن جمعي از گيلان‌شناسان بر پاية اسناد بازمانده از گذشته يعني حدود سي سند به دست آمده از بايگاني اسناد وزارت امور خارجه به سرگذشت شيلات درياي خزر از نيمة سدة نودزهم تا نيمة سدة بيستم م، ميان دو روزگار «موازنة مثبت»، «ميرزا حسين‌خان سپه‌سالار» و «موازنة منفي»، «دكتر محمد مصدق» پرداخته‌اند. هدف از اين نوشتار شناخت فرهنگ بومي و ملي مردم گيلان ذكر شده است.