در پژوهش حاضر كه بخش اصلي آن بر مطالعات تاريخي استوار شده، نويسنده تلاش نموده اسباب و علل عقب ماندگي ايران را بازنمايد .تاكيد نويسنده و كاوش او بيشتر به علل و عواملي معطوف است كه ريشه در درون جامعه و كشور ايران داشته و دارد .نويسنده در مقدمه و فصل اول تصريح مي‌كند كه استعمار معلول عقب ماندگي ايران است و فرضيه‌هاي ماركسيستي براي تبيين تاريخي عقب ماندگي در ايران مصداق پيدا نمي‌كند .وي در فصل دوم ويژگي‌هاي اقليمي و كم آبي ايران را زمينه‌اي براي ساختار قدرت قبيله‌اي معرفي مي‌كند و بر اين اساس در فصل سوم هجوم قبايل صحرانشين آسياي مركزي در يك دوره هشتصد ساله( 400تا 1200ه‌.ق) توصيف و تشريح مي‌شود .در فصل چهارم تاثير اين تهاجمات بر ساختارها و نهادهاي اجتماعي در ايران بررسي شده است .نويسنده در فصل پنجم پس از تشريح نحوه پيدايش و خصوصيات عصر طلايي رونق علمي و عقل‌گرايي تمدن اسلامي، از علل و عوامل و نتايج افول و انحطاط عقل‌گرايي در ايران سخن به ميان آورده است . فصل ششم به بررسي تاريخچه، چگونگي، عوامل و پي‌آمدهاي تقابل شرق و غرب از قديم الايام تا قرن حاضر اختصاص دارد .در بخش((ضمايم)) نقدها و ديدگاه‌هاي صاحب نظران درباره اين كتاب گرد آمده است و صفحات پاياني شامل فهرست منابع و ماخذ است .