در كتاب حاضر، مساله‌ي گذار از جامعه‌ي سنتي به جامعه‌ي متجدد، طولاني شدن اين دوره‌ي گذار در ايران و نيز علل طولاني شدن گذار به بحث گذاشته شده است. به تصريح كتاب: "پرداختن به چگونگي گذار از جامعه‌ي پيش‌مدرن يا جامعه‌ي سنتي به جامعه‌ي متجدد يا مدرن براي جامعه‌ي ايران كه در اين مرحله‌ي تاريخ خود قرار دارد از مهم‌ترين دغدغه‌هاي روشنفكران است". بر اين اساس، در كتاب چهار راه‌كار روشنفكران براي اين گذار بررسي شده است. اين راه‌كارها عبارت‌اند از: 1- گذار از سنت به تجدد: تقدم تجدد به نوسازي؛ 2- حفظ فرهنگ بومي و "ملي" ـ اخذ علم و تكنيك غربي؛ 3- بومي‌گرايي در تضاد با قرائت "ملي" از تجدد؛ 4- از نوسازي به تجدد: گذار از جامعه‌ي سنتي به جامعه‌ي متجدد. در اين بررسي از منظر انديشه‌ي سياسي درباره‌ي آراي برخي نمايندگان اين راه‌كارها به اجمال بحث شده است. از جمله: ميرزا فتحعلي آخوندزاده، عبدالرحيم طالبوف، سيد جمال‌الدين اسدآبادي، ميرزا ملكم‌خان، داريوش آشوري، جواد طباطبايي، و علي شريعتي.